Ja Ramazani që valëvit krahët e tij në mesin tonë. Por, a i ke ofruar fëmijëve të ty qoftë edhe një pjesëz të vogël nga begatia e këtij muaji të madhëruar? Sa fëmijë të vegjël ke stërvitur për agjërim? Dhe sa prej tyre kanë agjëruar? Sa prej tyre ua ke mësuar veçoritë e këtij muaji për t’i nxitur ata, që të mësohen me detyrimet fetare, që kur të rriten kjo të jetë kthyer në një pjesë të jetës së tyre?! Bashkimi i familjes muslimane rreth tryezës nxit shumë fëmijë që të agjërojnë me dëshirën për ta provuar, ose me dëshirën për të imituar të mëdhenjtë, ose për të treguar se janë rritur tashmë.

Ky studim hedh dritë mbi përvojën e agjërimit nga fëmijët.

·            Inkurajim dhe imitim

Në fillim kaluam disa çaste me disa nxënëse, duke diskutuar rreth shkaqeve që i nxitën ato për të provuar agjërimin. Lemisa, Sara, Abiri, Anudi dhe Meha janë disa nxënëse në klasën e pestë, që e kanë filluar agjërimin që në moshën 8 vjeçare, të nxitura nga familja e tyre. Mamatë e tyre përdorën mënyra të ndryshme për t’i joshur dhe për t’i inkurajuar, që të agjëronin dhe prova e tyre filloi me agjërimin e tri ditëve në javë, pastaj katër e kështu me radhë, derisa plotësuan një javë të tërë në fund të Muajit të Madhërueshëm. Vitin tjetër, ato e vazhduan agjërimin e tyre të gjithë javën, pa ndjerë lodhje apo ndonjë shqetësim.

Ndërsa Nura, Rimi, Hejfa dhe Selma, që mësojnë në klasën e katërt, na bënë me dije se ato e ndërmorën provën e agjërimit, me qëllim që të imitojnë të mëdhenjtë në familje. Ato e filluan agjërimin në klasën e dytë dhe fillimi i tyre u bë i përshkallëzuar. Ato filluan me agjërimin e një gjysmë dite dhe e përfunduan me një javë të vetme nga muaji i Ramazanit. Prova u përsërit sërish vitin tjetër dhe ato e vazhduan agjërimin gjatë gjithë muajit në vazhdimësi, pa ndjerë lodhje, edhe pse shkonin në shkollë çdo ditë dhe kryenin detyrat shkollore me regjim të plotë. Ato na siguruan se rezultatet e tyre ishin më të mira gjatë muajit të Ramazanit.

·            Nënat luajnë një rol të rëndësishëm

Shpejtuam për të mësuar rreth pozitës së familjes dhe rolit të saj në agjërimin e fëmijëve. Kështu, u takuam me nënën e Zijadit, Muhamedit dhe Fehdit, të cilat më treguan për frikën e tyre në fillimet e provës së agjërimit të vajzave të tyre në një moshë të njomë, sidomos kur Ramazani vjen në sezonin shkollor, gjë e cila mund të ndikojë në të kuptuarin e mësimeve. Në fillim ato u përpoqën që t’i ndalonin vajzat e tyre që të agjëronin, por nuk arritën ta bënin një gjë tillë. Ato u tërhoqën para këmbënguljes së vajzave të tyre dhe ato e filluan provën e tyre, nën kontrollin e përditshëm të nënave të tyre. Kështu, ato arritën që të kalonin shqetësimin dhe lodhjen që buronte nga agjërimi, duke e plotësuar atë. Kjo rezultoi një përpjekje e suksesshme.

Ndryshe nga qëndrimi i nënave të mëparshme, pozicioni i nënës së Fejsalit, Sulltanit dhe Halidit ishte inkurajimi i vajzave të tyre me çdo formë dhe nxitja e tyre për të agjëruar dhe të mësuarit me të që në moshë të vogël. Ato pohuan faktin se kjo është një detyrë e të gjitha nënave muslimane, që kanë si objektiv rritjen e vajzave të tyre me parimet dhe vlerat islame që në vogëli, me qëllim që ato të kuptojnë se si t’i kryejnë detyrimet e tyre në mënyrën më të mirë. Ato na treguan se inkurajimi dhe kujdesi i tyre ishte më se i mjaftueshëm që vajzat e tyre të kalonin me sukses provën e agjërimit.

·            Shëndeti i fëmijës agjërues

Disa nëna mund të ndihen të shqetësuara në lidhje me shëndetin e fëmijëve të tyre, të cilët këmbëngulin në vazhdimin e agjërimit. Por a ndikon agjërimi negativisht në shëndetin e fëmijës? A ka mundësi fëmija që ta përballojë agjërimin?

Mjeku Abdulla Ali Es-Sejid, specialist i  fëmijëve në Spitalin Universitar të Mbretit Fehd, jep këtë përgjigje dhe thotë: “Fëmijët nën moshën 12 vjeçare nuk janë në gjendje që të përballojnë agjërimin ashtu si­ç e përballon një njeri i pjekur, por nëse struktura e tyre trupore është e fortë dhe formimi fizik ua jep këtë mundësi, atëherë ata mund të nxiten që të agjërojnë në mënyrë të përshkallëzuar, në mënyrë që të mos i drejtohen mashtrimit me justifikimin se mund ta vërtetojnë më së miri përballimin e agjërimit, duke e privuar vetveten nga të ngrënët dhe të pirët vetëm para njerëzve. Si rrjedhojë, nuk ka asnjë dëm nëse fëmija agjëron për aq kohë sa gëzon shëndet të plotë, por lind si detyrë e prindërve që t’i kontrollojnë vazhdimisht ata.” Mjeku bën me dije se agjërimi ul nivelin e sheqernave në trup dhe fëmija ka nevojë për më shumë sheqerna, sepse lëvizjet e tij janë më të shumta se një njeri i rritur. Kështu, agjërimi bën që fëmija të humbë më shumë sheqerna, duke shkaktuar ndjesinë e lodhjes dhe këputjes.

Vihet re edhe diçka tjetër. Fëmija nuk arrin t’i konceptojë të gjitha urtësitë që lidhen me agjërimin, siç është përllogaritja e kohës së agjërimit dhe marrja e ushqimeve të nevojshme për trupin. Njeriu i pjekur ushqehet me gjithçka ka nevojë trupi, ndërsa fëmija ha më pak seç i nevojitet, mungesë e cila shkakton lodhjen e tij, por nëse ekziston kontrolli nga familja dhe vëzhgimi për llojet e ushqimeve që do të konsumojë, fëmija i ka të gjitha mundësitë që të vazhdojë agjërimin pa asnjë shqetësim apo komplikacion. Nëse fëmija ndjek me rigorozitet të gjitha këshillat mjekësore në lidhje me agjërimin dhe konsumon aq ushqim sa i nevojitet, ai do të përfitojë nga agjërimi ashtu si të rriturit në aspektin e përballimit të vështirësive dhe durimit.

Mjeku Abdullah shton se ka fëmijë që vuajnë nga sëmundje të ndryshme dhe kjo kategori nuk duhet t’i futet një prove agjërimi në mënyrë absolute, sepse ndikimi i agjërimit mbi ta do të jetë realisht i rrezikshëm. Një kategori e tillë janë ata fëmijë që vuajnë nga funksionet e veshkave apo nga anemia e dukshme. Këtyre nëse i mungojnë lëngjet në trupin e tyre do të ekspozohen ndaj një sulmi dhembjesh në nyjat e kockave. Po kështu edhe fëmijët që vuajnë nga diabeti.

·            Udhëzime mjekësore

Nëse fëmija arrin ta kalojë një provë me shëndet të plotë, që i jep mundësinë të vazhdojë agjërimin, duhet që familja ta inkurajojë dhe ta kontrollojë ushqimin e tij, sidomos vaktin e syfyrit, i cili duhet të përmbajë sasi të mjaftueshme sheqernash, të cilat e furnizojnë trupin me energji të mjaftueshme për aktivitetin e tij arsimor gjatë ditës, në mënyrë që të mos ndjejë lodhje. Nëse fëmija merr sasinë e nevojshme të ushqimit, të shplodhjes dhe bie të flejë herët, i ka të gjitha mundësitë që ta vazhdojë agjërimin pa u ballafaquar me asnjë problem shëndetësor.

·            Mosha e përshtatshme për agjërimin e fëmijës

Dijetari Abdul Aziz bin Baz – Allahu e mëshiroftë –rreth agjërimit të fëmijës thotë: “Djemtë dhe vajzat, nëse mbushin moshën shtatë vjeçare urdhërohen që të agjërojnë, me qëllim që të mësohen dhe lind si detyrë e prindërve të tyre që t’i urdhërojnë për këtë ashtu siç i urdhërojnë për faljen e namazit dhe nëse arrijnë moshën e pubertetit, agjërimi është i detyrueshëm për ta.” Ndërsa mjekja Fatime El-Xharullah, profesoreshë asistente në Fakultetin e Sheriatit në Universitetin Islamik të Imam Muhamed b. Saudit bën me dije se mbushja e moshës së pubertetit është domosdoshme për detyrimin e agjërimit. Si rrjedhojë, agjërimi sipas mendimit më të saktë, nuk është i detyrueshëm për fëmijët, me argument fjalën e Profetit salallahu alejhi ue selem që thotë: “Lapsi nuk shkruan për tri grupe: Për të fjeturin derisa të zgjohet, për fëmijën derisa të piqet dhe për të çmendurin derisa të arsyetojë”, edhe pse ai është një adhurim trupor dhe nuk është i detyrueshëm për fëmijën, ashtu si Haxhillëku.

Përcillet nga Abdurrahman b. Ebi Lejla në një hadith mursel, se i Dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Nëse fëmija përballon agjërimin e tri ditëve, e ka për detyrë të agjërojë muajin e Ramazanit.”

Është detyrë e prindërve (ose kujdestarëve) të fëmijës që ta urdhërojnë atë të agjërojë, nëse arrin ta përballojë dhe ta godasin që të mësohet, ashtu si namazi. Kjo ishte metodologjia e sahabeve –Allahu qoftë i kënaqur me ta, siç përcillet në Sahihun e Muslimit 2/1136, faqja 799, nga Halid b. Dhukrani, i cili thotë: “Pyeta Rabian, vajzën e Muauedhit rreth agjërimit të ashurasë dhe tha: “I Dërguari i Allahut çoi të dërguarit e tij nëpër fshatrat e Ensarëve…” dhe pasi përmendi hadithin tha: “Fëmijëve u punonim lojëra prej leshi dhe shkonim, e nëse na kërkonin ushqim, u jepnim lojën që t’i hutonte derisa të plotësonin agjërimin e tyre.”

Kështu, prova e agjërimit të fëmijës mund të vazhdojë me sukses pa lënë gjurmë negative për të, në rast se sigurohet kujdesi i mjaftueshëm nga familja për fëmijën, për ruajtjen, nxitjen dhe ndjekjen e detyrave të tij me metoda mjekësore, të cilat i japin mundësi të shplodhet dhe të flejë mjaftueshëm, derisa të arrijë të ndjekë nxënien me efikasitet dhe të përballojë vështirësitë njëkohësisht, duke u shndërruar në një njeri të durueshëm dhe të fortë.

Përktheu:  Genc PLUMBI

Allahu, subhanehu ue teala, thotë: “O  besimtarë! Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush, që të mund të ruheni nga të këqijat”. (Bekare 183).

I Dërguari, salallahu alejhi ue selem, na rrëfen se Allahu ka thënë: “Çdo punë e birit të Ademit është për të, përveç agjërimit. Ai është për Mua dhe Unë shpërblej për të. Agjërimi është mbrojtje e kur të agjërojë ndonjëri prej jush, le të mos bëjë punë të ndyra dhe të mos grindet. 

Por, nëse dikush e fyen ose dëshiron të rrihet le të thotë: Unë agjëroj, unë agjëroj. Pasha Atë, në dorën e Kujt është shpirti i Muhamedit, era e gojës së agjëruesit tek Allahu është më e mirë, sesa era e parfumit. Agjëruesi ka dy gëzime, të cilave u ngazëllehet: Kur të hajë iftar – gëzohet për të dhe kur të takojë Zotin – gëzohet për agjërimin që ka bërë”.

Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Në xhenet ka një derë, e cila quhet Rejjan, nga ajo derë në Ditën e Kiametit do të hyjnë agjëruesit, por askush tjetër përpos tyre. Pasi të hynë ata, mbyllet ajo derë dhe nuk do të hyjë asnjeri”.

Gjithashtu ka thënë: “Çdo rob i Allahut që agjëron një ditë për hir të Allahut, për atë ditë Allahu do ta largojë fytyrën e tij nga xhehenemi shtatëdhjetë vjet”.

Po ashtu ka thënë: “Ai që nuk braktis fjalët dhe punët e këqija, le ta dijë se Allahu nuk ka nevojë që ky të braktisë hajen dhe pijen”.

Ramazan është emri i muajit të nëntë nga muajt hënorë dhe është i vetmi që është i theksuar me emrin e tij në Kur’anin Fisnik.

Urtësia e ligjërimit të këtij adhurimi është ngritja dhe pastrimi i shpirtit, arritja e devotshmërisë, si dhe përgatitja për të shijuar mirësitë dhe lumturinë e ahiretit.

Rregulla të detyrueshme:

1. Përpikëria në të gjitha adhurimet veprore ose gojore,

2. Largimi nga të gjitha haramet veprore ose gojore, që shihen ose dëgjohen.

Rregulla të pëlqyeshme:

Vonimi i syfyrit, shpejtimi i iftarit, leximi i Kuranit, dhikri i shtuar, lutjet e shpeshta dhe sadakatë e shumta.

Veçoritë e Ramazanit:

1. Në këtë muaj zbriti Kurani. Allahu i Madhëruar ka thënë: “Muaji i Ramazanit që në të zbriti Kurani…”.

2. Falja e mëkateve. I Dërguari, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush e agjëron Ramazanin me besim dhe shpresë, do t’i falen mëkatet që i ka bërë më herët”.

3. Pranimi i lutjeve. I Dërguari, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Tre personave nuk iu kthehet lutja: agjëruesit deri në iftar, udhëheqësit të drejtë dhe atij që i është bërë zullum”.

4. Në këtë muaj është edhe Nata e Kadrit.

5. Në Ramazan prangosen shejtanët.

6. Një umre në Ramazan është e barabartë me një haxhillëk. Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Një umre në Ramazan është sa një haxhillëk”.

Agjërimi:

Agjërimi është heqja dorë me nijet nga haja, pija, marrëdhëniet intime dhe nga çdo gjë që e prish agjërimin, nga agimi i dytë deri në perëndim të diellit.

Agjërimi është një nga Shtyllat e Islamit.

Çdo besimtar, i rritur, i mençur, i aftë dhe vendas është i detyruar të agjërojë.

Agjërimi i Ramazanit fillon kur e shohim hënën e re të Ramazanit, e nëse jo, kur muaji Shaban t’i ketë plotësuar tridhjetë ditë. Për këtë Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Fillojeni agjërimin kur ta shihni hënën dhe ndërpriteni kur ta shihni. E nëse nuk mund ta shihni, atëherë plotësojeni muajin Shaban me tridhjetë ditë”.

Çfarë i lejohet agjëruesit:

1. Përdorimi i misvakut gjatë gjithë ditës. Po ashtu edhe larja e dhëmbëve.

2. Udhëtimi për ndonjë nevojë të lejuar.

3. Flladitja me ujë për shkak të të nxehtit.

4. Mjekimi me gjëra të lejuara, sikurse gjilpërat që nuk janë ushqyese.

5. Parfumimi.

6. Lyerja e syve.

Gjërat që e prishin agjërimin:

1. Marrëdhëniet intime.

2. Haja, pija dhe gjërat e ngjashme, sikurse gjilpërat ushqyese.

3. Nxjerrja e gjakut me hixhame, e njëjta gjë vlen edhe për dhënien e gjakut.

4. Vjellja e qëllimtë.

5. Menstruacionet ose lehonia.

Përveç menstruacioneve dhe lehonisë, gjërat që e prishin agjërimin duhet të plotësojnë këto kushte:

1. Ta dijë se këto gjëra e prishin agjërimin.

2. Të mos i bëjë nga harresa.

3. Të jetë i lirë dhe jo i detyruar.

Llojet e njerëzve në agjërim:

Së pari: Ata që në thelb nuk janë të detyruar të agjërojnë:

Lloji i parë: Jobesimtari.

Lloji i dytë: Fëmija, ky nuk e ka detyrë të agjërojë derisa të arrijë pubertetin. Mashkulli quhet se e arrin pubertetin me njërin nga këto tre elemente: dalja e spermës, qoftë në ëndërr apo ndryshe; dalja e qimeve në vendet e turpshme; dhe pasi mbush pesëmbëdhjetë vjeç. Ndërsa vajza, përveç këtyre gjërave mund të arrijë pubertetin edhe me menstruacionet e para.

Lloji i tretë: I çmenduri.

Lloji i katërt: I shtyri në moshë, saqë ka hyrë në kllapi dhe ka humbur aftësinë e dallimit të gjërave (matufosur).

Lloji i pestë: I paafti për agjërim me një paaftësi të vazhdueshme, e cila nuk shpresohet se do të largohet, sikurse i shtyri në moshë, ose i sëmuri që nuk shpreson shërimin. Mirëpo detyrohet për çdo ditë që nuk ka agjëruar, të ushqejë një të varfër.

Së dyti: Ata që nuk janë të detyruar të agjërojnë, por të kompensojnë:

Lloji i gjashtë: Udhëtari, por me kusht të mos e bëjë këtë, që t’i shpëtojë agjërimit.

Lloji i shtatë: I sëmuri që shpreson shërimin, dhe ai ka tre gjendje:

a. të mos i vijë rëndë agjërimi dhe as që ta dëmtojë. Ky detyrohet të agjërojë.

b. të dëmtohet nga agjërimi. Në këtë rast duhet të hajë dhe nuk i lejohet të agjërojë.

c. t’i vijë rëndë agjërimi, por të mos e dëmtojë. Ky duhet të hajë.

Lloji i tetë: Ajo që është në hajz (menstruacione). Agjërimi për të është i ndaluar.

(Nëse i paraqitet hajzi gjatë ditës duke agjëruar, qoftë edhe një çast para iftarit, agjërimi i saj prishet.

Nëse pastrohet nga hajzi gjatë ditës, në pjesën e mbetur të ditës nuk duhet të agjërojë, sepse ai agjërim është i pavlefshëm.

Nëse pastrohet nga hajzi gjatë natës, qoftë edhe një çast para agimit, ajo detyrohet të agjërojë ditën që vijon.)

Edhe për lehoninë vlejnë të njëjtat gjëra që u thanë për hajzin.

Lloji i nëntë: Gruaja me barrë ose ajo mëndeshë, të cilat kanë frikë për shëndetin e tyre ose të fëmijës, këto duhet të hanë.

Lloji i dhjetë: Ai që ka nevojë të hajë për të mbrojtur diçka të domosdoshme, sikurse shpëtimi i një personi që rrezikon të fundoset, të digjet etj.

Iftari

Kur agjëruesi të vërtetojë perëndimin e diellit dhe fillon të hajë këtë e quajmë iftar.

Ai duhet të shpejtojë ta hajë iftarin, sepse Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Njerëzit do të jenë në mirësi, përderisa e shpejtojnë iftarin”. (Buhariu dhe Muslimi).

Me çka duhet të çelë iftar?

Enesi, radijallahu anhu, ka thënë: Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, para se të falte akshamin çelte iftarin me hurma të freskëta, nëse s’kishte atëherë me hurma të thata, e nëse s’kishte edhe nga këto, atëherë me disa gllënjka ujë. 

Duaja e iftarit:

Ibën Omeri, radijallahu anhu, rrëfen se Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, kur çelte iftarin thoshte: “DHEHEBE DHAMEU, UEBTELETIL URUKU, UE THEBETEL EXHRU INSHAALLAH – Kaloi etja, u lagën venet dhe u fitua shpërblimi me lejen e Zotit”.

Në kohë të iftarit edhe lutjet e tjera pranohen. Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Tre personave nuk iu kthehet lutja: agjëruesit deri në iftar…”

Shpërblimi i atij që u jep iftare të tjerëve:

Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush i jep iftar një agjëruesi, ai do të marrë edhe sa shpërblimi i atij agjëruesit, por duke mos iu pakësuar aspak shpërblimi i agjëruesit”.

Disa hadithe që nuk janë të vërteta:

1. “Agjëroni, nëse doni të jeni të shëndoshë”.

2. “Gjatë agjërimit, përdorni misvakun paradite por mos e përdorni pasdite, sepse atij agjëruesi që i thahen buzët, kjo do të jetë dritë për të në Ditën e Kiametit”.

3. “Muaji i Ramazanit mbetet pezull mes qiellit dhe tokës dhe nuk pranohet tek Allahu derisa të jepet sadakatul fitri”.

Teravitë

Ato janë gjallërim i netëve të Ramazanit me namaz dhe lexim të gjatë në të. Emri Teravih në përkthim nënkupton pushimin, ndërsa ky namaz u quajt kështu, sepse ata pushonin pas çdo dy rekateve.

Ky namaz është sunet dhe i ka njëmbëdhjetë rekate, sepse Ajsha radijallahu anha, na tregon se Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, nuk falte gjatë natës më shumë se njëmbëdhjetë rekate, pa dallim a është në Ramazan apo jashtë tij.

Por, ka dijetarë që thonë se lejohet të falen edhe më shumë rekate dhe shumica e tyre mbështeten në një rast ku Omeri, radijallahu anhu, i ka tubuar besimtarët që t’i falin së bashku njëzet rekate. Por, krahas asaj se për vërtetësinë e kësaj ngjarje ka mospajtim te shkencëtarët e hadithit shtojmë edhe atë se: t’i përmbahemi Sunetit të Dërguarit, salallahu alejhi ue selem, është më e mirë dhe më e shpërblyer.

Dhjetë ditët e fundit

Aishja, radijallahu anha, na tregon se: “kur fillonin dhjetë ditët e fundit të Ramazanit, i Dërguari, salallahu alejhi ue selem, e gjallëronte natën, zgjonte familjen dhe shtrëngonte rripin”, d.m.th. nuk flinte me gratë e tij.

Syfyri

Haja dhe pija që bëjmë në fund të natës me nijet agjërimi quhen syfyr.

Resulullahu, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Dallimi mes agjërimit tonë dhe agjërimit të krishterëve dhe çifutëve është ngrënia e syfyrit”. Gjithashtu ka thënë: “Hani syfyr, sepse ajo kohë është e begatshme”.

Agjërime tjera të pëlqyera

1. Agjërimi i gjashtë ditëve të muajit Sheval që vijon menjëherë pas Ramazanit, për të marrë shpërblimin sikurse të kesh agjëruar tërë jetën.

2. Agjërimi i ditës së hënë dhe të enjtes, gjatë gjithë vitit, sepse ato janë dy ditë kur Allahut i shfaqen veprat e njerëzve.

3. Agjërimi i tre ditëve nga çdo muaj hënor, që kështu të fitosh shpërblimin sikur të kesh agjëruar tërë jetën. Si ashtu? Një e mirë shpërblehet me dhjetë dhe kur ti agjëron tre ditë nga çdo muaj shpërblehesh sikur të kesh agjëruar tridhjetë ditë. Më e mira është që këto tre ditë të jenë dita e 13, 14 dhe 15 e çdo muaji hënor.

4. Agjërimi i nëntë ditëve të para të muajit Dhul Hixhe, e prej tyre dita e nëntë në veçanti d.m.th. dita e Arafatit.

5. Agjërimi në muajin Muharrem, e prej tyre dita e nëntë dhe e dhjeta në veçanti.

Kur është i ndaluar agjërimi

1. Agjërimi i “ditës së dyshimtë” d.m.th. ditës së tridhjetë të muajit Shaban.

2. Agjërimi i ditës së Bajramit, qoftë Fitër Bajrami apo Kurban Bajrami.

3. Agjërimi i tre ditëve që vijnë menjëherë pas Kurban Bajramit, d.m.th. dita 11, 12 dhe 13 nga muaji Dhul Hixhe. Një gjë e tillë i lejohet vetëm atij që është në haxhillëk dhe nuk ka pasur mjetet financiare të therë kurban.

4. Veçimi i ditës së xhuma për ta agjëruar.

5. Agjërimi vullnetar i një gruaje, pa lejen e bashkëshortit.

Itikafi

Itikafi është një adhurim dhe është sunet. Më e mira është që kjo të bëhet gjatë Ramazanit në cilëndo xhami ku falet namazi me xhemat. Çdo mashkull apo femër mund të hyjë në itikaf, në cilëndo xhami, nëse me këtë nuk i pengon dhe as nuk i dëmton të tjerët. Ai që hyn në itikaf duhet të rrijë aty, të angazhohet me përkujtimin e Allahut dhe ibadet. Ai nuk duhet të dali nga xhamia, përveçse për nevoja fiziologjike apo për ushqim, nëse nuk ka njeri që t’ia sjellë ushqimin. Veprimi më i mirë do të ishte që të flasë sa më pak me njerëzit e tjerë dhe të angazhohet me lutje dhe adhurim, por nëse e vizitojnë shokët, nuk prish punë, sepse edhe Resulullahun, salallahu alejhi ue selem, e vizitonin gratë e tij, kur ishte në itikaf, bisedonin dhe pastaj ato shkonin në shtëpi.

Përshtati: Omer BERISHA

---

Familja jote, shoqëria e afërt, të cilët të konsiderojnë mbretëreshë është përgjegjësi për ty në çdo kohë dhe në çdo rast. Detyrimet e tua ndaj familjes shtohen në muajin që e arrijmë vetëm një herë në vit e nuk garantohemi se do ta arrijmë vitin e ardhshëm “Muaji i Ramazanit”. Pra, familja nga ti do të ketë nevojë për udhëzimin drejt më të vlefshmes, përkrahjen në kryerjen e adhurimeve të vërteta, dhe t’i ofrosh asaj ndihmë pa u dëshpëruar dhe pa humbur shpresën për shkak se është larguar nga edukata të ndryshme të familjes gjatë Ramazanit, që për fat të keq janë shoqëruar me këtë muaj në veçanti.

Ti ke një rol që nuk shpërfillet, ti mund të jesh shëmbëlltyrë t’i mënjanosh nga ato gabime pa e vërejtur vetë. Kujdesu të largosh veten dhe familjen tënde të mos bien në këto gabime, dhe përkujto se je duke formuar një gjeneratë të së ardhmes, të cilët  me rolin e tyre do të jenë përgjegjës për gjenerata që do të vijnë pas. Nëse mbjell tek ata edukatën e duhur po ashtu do t’i trashëgojnë fëmijët e tyre dhe e kundërta po ashtu, kjo është një barrë e madhe për ty ta kuptosh madhështinë e kësaj gjëje. Në vazhdim do të paraqesim disa sjellje të këqija dhe gabime në të cilat bien disa familje muslimane gjatë Ramazanit.

Nijeti

Disa e harrojnë të bëjnë nijet për agjërimin, kështu që duhesh të përkujtosh pjesëtarët e familjes tënde, që të bëjnë nijet që në mbrëmje para kohës së sabahut, kjo na vërtetohet nga i Dërguari, sal-lallahu alejhi ue selem, të ketë thënë: “Kush nuk bën nijet që në mbrëmje ai nuk ka agjërim”.

Fjetja gjatë ditës dhe ndeja e natës

Kështu sillen shumë njerëz gjatë muajit të bekuar të Ramazanit, ku flenë ditën dhe zgjohen natën, Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe natën ua bëmë mbulesë (si rrobat). Ndërsa ditën e bëmë për gjallërim.” Ata me këtë nuk e shijojnë ëmbëlsinë e agjërimit, ku ndoshta disave mund t’ju kalojë koha e drekës apo edhe e ikindisë. Për këtë obligim i yti si nënë është të rregullosh kohën në familjen tënde dhe të sakrifikosh në mos lejimin e ndejave të natës, të flenë natën e të zgjohen ditën, që secili të shkojë e të kryejë veprimtarinë e vet, burri në punë e fëmijët në shkollë.

Shikimi i serialeve dhe kuizeve

Dhe programe të tjera për të cilat garojnë kanalet për transmetimin e tyre, që për fat të keq këto kanale e presin Ramazanin dhe përgatiten për te më tepër sesa ne bëhemi gati, ku programi i saj përgatitet me kujdes për të joshur shikuesit më tepër, sesa ne përgatisim fëmijët tanë dhe i joshim në adhurim gjatë Ramazanit.

Në kuzhinë

Shumë gra shumicën e ditës e kalojnë në kuzhinë për të përgatitur ushqimin dhe mundet që mos ta përfundojnë përgatitjen pos në ezanin e akshamit e ndonjëherë edhe pas ezanit. Me këtë ajo e humb ditën, pra muajin në mesin e enëve dhe erëzave, larg nga përmendja e Allahut, adhurimi dhe leximi i Kuranit, ndoshta kërkon nga bija e saj të përgatisë lloje të tjera ushqimi, në vend që ta nxisë atë në adhurim. Për këtë duhesh ta mësosh familjen tënde të mjaftohen me një ose dy lloje ushqimi dhe kohën që e kalon në kuzhinë, e drejtë e jotja është ta adhurosh Allahun në atë kohë.

Teprimi në ngrënie dhe pirje      

Gjë e cila rezulton në përtaci dhe apati, që e godet gjithë familjen, e i vonon ata nga përgatitjet e detyrimeve jetësore, i dështon atyre namazi i teravisë dhe adhurimeve të tjera për të cilat ata duhet të përgatiten për në Ramazan.

Lutja e iftarit

Shumica e familjeve kaplohet nga gjendja e zhurmës para iftarit, njëra vjen me pijet, tjetra i vërtit enët në zjarr, ky kërkon ujë, ndërsa harrojnë se erdhi koha për lutje në iftar, lutje e cila nuk refuzohet.

Falja e namazit të akshamit me xhemat

Shumica e burrave nuk e falin namazin e akshamit me xhemat, sepse i tërheq tryeza e iftarit me shumëllojshmërinë e saj me programe tërheqëse gjatë iftarit nga shkuarja në xhami, këtu duhesh së pari ta pakësosh tryezën në disa hurma e një gotë me ujë, e më pas përgatitjen e tryezës pas kthimit të burrit dhe fëmijëve nga namazi. Do të shohësh se kjo gjë është më e mirë po ashtu edhe nga aspekti shëndetësor.

Vizitat

Disa gra preferojnë të kalojnë netët e Ramazanit me vizitat e të afërmve. Nëse kjo ndodh si shkas për lidhjet farefisnore, atëherë s’ka gjë, por të mos e zgjasim vizitën e të tejkalojmë te përgojimi, bartja e fjalëve në atë ndejë etj.

Lënia e syfyrit

Disa familje e lënë syfyrin përkundër dobive, të cilat i ka cekur i Dërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ue selem: “Bëni syfyr, ngaqë në syfyr gjendet bereqeti”, për këtë duhet të kujdesesh për këtë ushqim dhe të kujdesesh në zgjimin e mbledhjen e familjes në tryezën e syfyrit.

Cikli mujor (hajzi) dhe lehonia (nifasi)

Disa gra dhe të reja bëhen pasive nga adhurimi gjatë hajzit dhe nifasit, e kjo gjë është gabim, se nëna duhet patjetër të kuptojë bijën e saj se hajzi ndalon nga agjërimi dhe namazi, mirëpo nuk e ndalon atë nga përmendja e Allahut, lutja, lëmosha, nga leximi i Kuranit, por duke mos e prekur mus’hafin.

“Ende jeni të vegjël”

Disa nëna i ndalojnë fëmijët e tyre nga agjërimi, duke u argumentuar se ata janë ende të vegjël dhe nuk kanë mundësi fizike për ta bërë një gjë të tillë, këtu duhet që nëna të mos e injoron këtë dhe mbikëqyrjen e saj në kryerjen e agjërimit, kur fëmija të arrijë vitin e obligueshmërisë e më pas përkujtimin për kryerjen e asaj që i ka mbetur nga ditët e agjërimit pasi të kalojë Ramazani.

Dhjetëshi i fundit në treg

Shumica e familjeve muslimane e humbasin dhjetëditëshin e fundit të Ramazanit në treg, bëhen turma nëpër tregje në ditët ku afrohet dita e Bajramit për të blerë gjërat e nevojshme për Bajram, si rroba, ëmbëlsira, mjete për gostitje etj., nëna i merr fëmijët e saj në treg që të zgjedhin e të masin rrobat, po ashtu kërkon nga burri i saj ta shoqërojë atë, e me këtë e gjithë familja e humbet shansin për adhurim. Ky shans nuk përsëritet përveçse një herë në vit, dhe kur i Dërguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ue selem, arrinte dhjetë ditët e fundit e shtrëngonte izarin, e gjallëronte natën, i zgjonte familjarët duke kërkuar natën e Kadrit, për këtë ai edhe bënte itikaf në këto net të fundit.

Vonimi i sadakatu fitrit

Prej gabimeve në të cilat bien disa familje është edhe vonimi i sadakatu fitrit deri në kalimin e kohës. Ki kujdes që t’ia përkujtosh burrit tënd ta japë atë para namazit të Bajramit.

Namazi i Bajramit

Disa gra e neglizhojnë që t’i dërgojnë fëmijët e tyre për namazin e Bajramit, pavarësisht se i Dërguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ue selem, i ka nxitur gratë e burrat të jenë të pranishëm në këtë namaz edhe ato që janë me hajz si dhe ato që janë shumë të reja.

Nga arabishtja: Shpend ZENELI